Hoe leer je leerlingen écht voorbereiden op de wereld buiten school? Op het Walburg College in Zwijndrecht hebben ze daar een duidelijk antwoord op: door ze de praktijk in te sturen. Met Havo-P, het praktijkgerichte programma dat sinds vorig jaar draait, werken havo-leerlingen aan échte opdrachten van organisaties uit de regio. Ze onderzoeken, presenteren hun ideeën en leren samenwerken alsof ze al in het werkveld staan. 

Esther Slaa (docent bedrijfseconomie en coördinator van Havo-P) ziet dagelijks hoe goed het programma aansluit bij de havoleerlingen. Eén van hen is Didem Naz Ünlüsoy, inmiddels in haar examenjaar: “Ik hou van samenwerken en presenteren, en ik ben er ook goed in.” 

Wat is Havo-P eigenlijk, en waarom past het zo goed bij jullie leerlingen? 
Esther Slaa: “Havo-P is een praktijkgericht programma dat leerlingen uitdaagt om met echte vraagstukken aan de slag te gaan. Ze werken in teams aan projecten van externe opdrachtgevers. Dat past perfect bij havisten: ze leren graag door het te doen, in de praktijk.” 

Didem, wat trekt jou aan in Havo-P? 
Didem: “Ik hou van samenwerken en presenteren. Bij Havo-P mag dat allemaal. Het is veel praktischer dan gewone vakken. Je werkt echt ergens naartoe.” 

Kun je een voorbeeld geven van een project waar je aan hebt gewerkt? 
Didem: “Bij mijn laatste project hebben we een promotieplan gemaakt voor de Kledingbank. We wilden zorgen dat er meer mensen kwamen op zaterdag. We hebben flyers en stickers ontworpen en nagedacht over hoe we meer bekendheid konden geven aan dit initiatief.” 

Wat heb je geleerd van de projecten tot nu toe? 
Didem: “Vooral beter samenwerken. Er is altijd wel iemand in een groep die minder doet. We werken nu in een gezamenlijk document, dus iedereen ziet wat de ander bijdraagt. Dat maakt het eerlijker. En ik heb geleerd om geordend te werken en beter onderzoek te doen.” 

Esther, het programma draait nu voor het tweede jaar. Wat zijn jullie belangrijkste leerpunten? 
“We merkten dat veel leerlingen weinig ervaring hebben met praktische vaardigheden. Dingen als een enquête maken, dat lijkt simpel, maar ze weten vaak niet hoe ze dat moeten aanpakken. Daarom knippen we opdrachten nu meer op en geven we eerst uitleg.  
Ook zijn we van vijf naar vier projecten per jaar gegaan, zodat er meer ruimte is voor reflectie. Dat vinden we een belangrijk onderdeel, anders blijven ze in dezelfde valkuilen stappen.” 

Hoe ziet die reflectie eruit? 
Esther: “In de rubrics staan alle vaardigheden beschreven. Aan de hand daarvan bespreken we na elk project hoe het ging, wat ze zelf vinden en wat wij hebben gezien. Opdrachtgevers zijn vaak blij met het eindproduct, maar wij kijken ook naar het proces. We willen dat leerlingen hun tijd beter leren verdelen en niet alles op het laatste moment doen, ook al zijn ze daar vaak verrassend goed in.” 

Hoe is het voor docenten om dit te begeleiden? 
Esther: “Het is intensief, want het is allemaal nieuw, voor de leerlingen en voor ons. Vorig jaar konden we dankzij subsidie met twee docenten per groep werken, dat was ideaal. Nu hebben we een andere verdeling en moeten we veel meer onderling afstemmen.  
Er is nog veel onzekerheid over de subsidie, dus we moeten straks waarschijnlijk met één docent per groep werken. Daarom proberen we er nu het maximale uit te halen, zodat het programma straks goed staat.” 

Wat levert Havo-P volgens jou op voor de leerlingen? 
Esther: “Ze groeien enorm in zelfstandigheid en samenwerking. En het enthousiasme is groot. Het past echt bij hun manier van leren: praktisch, concreet en betekenisvol. Allemaal zaken waar ze iets aan hebben in het vervolgonderwijs en later in de beroepspraktijk.  

Bij ons is Havo-P een keuzevak voor de maatschappelijke vakken. We zien nu al meer aanmeldingen dan vorig jaar.” 

Hoe vinden jullie de projecten en samenwerkingspartners? 
Esther: “We richten ons op regionale partners, zodat leerlingen met de fiets of lopend ernaartoe kunnen. Het lukt goed: veel maatschappelijke organisaties werken graag mee. De gemeente vindt het bijvoorbeeld waardevol om jongeren meer te betrekken en hun mening te horen.” 

Wat is jouw belangrijkste tip aan andere scholen die met Havo-P willen starten? 
Esther: “Neem tijd voor een goede voorbereiding. Wij hebben een heel jaar besteed aan het uitdenken van de aanpak en het benaderen van partners. Dat gaf rust toen we begonnen. Wat nog wel beter kan is de financiering. Leerlingen moeten soms met de trein reizen of drukwerk betalen, bijvoorbeeld om flyers in kleur te printen. Daar hebben we nu geen budget voor, dus betalen de ouders het. Maar dat mag geen drempel zijn om mee te doen.” 

Tot slot, Didem, zou jij Havo-P aanraden aan anderen? 
Didem: “Zeker! Je leert dingen die je bij andere vakken niet krijgt: samenwerken, plannen, presenteren, onderzoeken. Omdat het echt over iets in de praktijk gaat, ben je er serieuzer mee bezig. Je doet iets wat echt verschil maakt. Dat voelt goed.”